İLK GEBELİK TAKİBİ NE ZAMAN OLMALIDIR? İLK MUAYENEDE NELER YAPILIR?

Gebelik öncesi danışmanlık ile başlayan ve doğumdan sonraki ilk 6 haftayı (lohusalık dönemi) kapsayan takip sürecinin en önemli amacı hamilelik sürecinin hem anne hem de bebek için sağlıklı bir şekilde sonuçlanmasını sağlamaktır.

Gebelik Öncesi

Aslında henüz gebelik planlanması aşamasında Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanından danışmanlık alınmalıdır. Gebelik planlanması ile başlayan ilk kontrol muayenesinde;

• Hamile adayının ayrıntılı öyküsü alınır (daha önceki gebelikler, varsa mevcut hastalıklar, kullandığı ilaçlar, ailede genetik hastalık öyküsü, ailede şeker hastalığı veya tansiyon öyküsü…)
• Ayrıntılı fizik muayene yapılır.
• Ultrasonografi ile rahim ve yumurtalıklar değerlendirilir.
• Rahim ağzı kanseri için tarama testi (PAP smear) yapılır.
• Folik asit vitamin tedavisi başlanır.

Gebelik Sonrası

Gebelik tanısı ile birlikte de rutin gebelik takibine başlanır. İlk obstetrik takibin 10.gebelik haftasından önce olması önerilmektedir. Bu vizit, uygun bir öykü alma, özgeçmiş ve soygeçmiş bilgileri, fizik muayene ve bazı laboratuar testlerini içerir.

Tıbbı-Obstetrik Öykü

• Kişisel bilgiler (yaş, kan grubu, alışkanlıklar…)
• Daha önceki gebelik bilgileri
• Kişisel medikal bilgiler (hastalıklar, kullanılan ilaçlar, geçirilmiş enfeksiyon hastalıkları, eşler arasında akrabalık olup olmadığı…)
• Aile medikal bilgileri (genetik hastalık öyküsü, diabet, tansiyon..)
• Daha önce cerrahi müdahale öyküsü
• Tahmini doğum tarihi

Fizik Muayene

• Kan basıncı (tansiyon) ölçülür (Sistolik kan basıncının 130 mmHg ve diastolik kan basıncının 80 mmHg altında olması istenir)
• Kilo ve boy kayıt edilir, BMI hesaplanır.

Ultrason Muayene

• Transvajinal USG ile yaklaşık 5.5-6 hafta civarında fetal kalp sesi duyulabilir.
• Özellikle adet düzensizliği olan gebelerde CRL (baş-popo mesafesi) ölçümü ile gebelik zamanı tam olarak hesaplanabilir.
• Bazı fetal anomaliller ilk trimester ultrasonografik muayenede saptanabilir.

Genetik hastalıklar için tarama ve tanı testleri hakkında aileye bilgi verilir

• Aileye tarama testleri ile tanı testlerinin farkları mutlaka anlatılmalıdır.
• Amerikan Obstetri Cemiyeti, tüm gebelerin anöploidi taraması hakkında bilgilendirilmesini ve tüm gebelere yaştan bağımsız olarak tanı testi olanağının sunulmasını önermektedir.
• Tanı testleri; Amniosentez ve CVS (koryon villus örnekleme) dir.
• Tarama testleri ise

                                  ilk trimester- kombine test veya ikili test,

                                  ikinci trimester-üçlü tetsttir

• Cell-free DNA ise doğruluk oranı oldukça yüksek olan (%99 un üzerinde) günümüzde popüler olarak önerilen tarama testidir. Gebeliğin 10. haftası gibi erken bir dönemde, anneden alınan kan örneğinde fetal hücrelerin saptanması ile yapılan testtir. Girişimsel bir işleme gerek olmadığı içinde kanama veya düşük gibi olumsuz durumlarla da ilişkili değildir.

Laboratuar Testleri

• Hemogram; İlk trimesterda (gebeliğin ilk 3 ayı) Hb değerinin 11 d/dL nin altında olması anemi olarak değerlendirilir ve uygun tedavi planlanmalıdır.
• Kan şekeri;
• Açlık kan şekeri 126 mg/dl
• HbA1C %6.5
• Rastgele plazma kan şekeri 200 mg/dl üzerinde ise DM tanısı konulur
• Kan grubu; ABO ve Rh durumu kayıt edilmelidir. Anne RH (-), Baba RH (+) ise kan uyuşmazlığı durumu mevcuttur. Bu durumda olası etkilenmeyi önlemek için gebeliğin 28.haftasında profilaktik anti (D)-immunglobilini yapılmalıdır. Klinik olarak gerekli olan diğer durumlarda da bu tedavi uygulanmalıdır.
• Hepatit B virüs immünitesi (HBsAg, Anti HBs)
• HIV
• Kızamık bağışıklık durumu
• Toxoplazma bağışıklık durumu
• Rubella (kızamıkçık) bağışıklık durumu
• Varicella (suçiçeği) bağışıklık durumu
• Sifiliz
• İdrar proterini
• İdrar kültürü; ilk gebelik muayenesinde rutin olarak önerilmektedir, çünkü tedavi edilmeyen asemptomatik bakteriüri gebelikte daha ciddi üriner enfeksiyonlar (pyelonefrit) ve preterm doğum (erken doğum) ile ilişkilidir. Kültürde üreme olması durumunda tedavi önerilmektedir.
• TSH; troid fonksiyon bozukluğu ile ilişkili semptomları olan hastalarda mutlaka ölçülmelidir. TSH anormal ise T4 hormonu ölçülmelidir.

Gebeliğin oluşması ile birlikte anne vücudunda gebeliğe adaptasyon süreci başlar, tüm sistem ve organların fonksiyonları değişir. Gebelik sürecinin hem anne hem de bebek için sağlıkla sonuçlanabilmesi için rutin gebelik takibi son derece önemlidir. Erken başlayan bir obstetrik takip, olası gebelik komplikasyonlarını veya fetal anomalileri erken tanımamıza olanak sağlar.

SAĞLIKLI BEBEKLER, SAĞLIKLI GEBELİKLER SONUCUNDA DOĞAR..